Το Corpus αυτό είναι το πρώτο από μια σειρά τόμων που περιλαμβάνουν ειδώλια από τη Νεολιθική Θεσσαλία.
Το 1986 η Ακαδημία Αθηνών μου ανέθεσε το Πρόγραμμα Μελέτης της Νεολιθικής Τέχνης στον ελλαδικό χώρο. Η πρόκληση ήταν μεγάλη: θα δινόταν για πρώτη φορά η απαιτούμενη προσοχή στην τέχνη της Νεολιθικής Ελλάδας, η οποία επρόκειτο να μελετηθεί ως σύνολο αντί να αποτελεί, όπως μέχρι τότε, τμήμα των δημοσιεύσεων μεμονωμένων ανασκαφών ή να αναφέρεται σε σύντομα υπομνήματα βιβλίων για την ελληνική Προϊστορία γενικά, τα οποία στην πραγματικότητα αφορούσαν κυρίως την Εποχή του Χαλκού.
Πρώτο αποτέλεσμα του Νεολιθικού Προγράμματος του Κέντρου Ερεύνης της Αρχαιότητος της Ακαδημίας Αθηνών υπήρξε η δημιουργία ενός τεράστιου βιβλιογραφικού και φωτογραφικού αρχείου ειδωλίων από την Ελλάδα, το οποίο ενημερωνόταν συνεχώς με πρόσφατα ευρήματα, καθώς και ορισμένες δημοσιεύσεις με στόχο την αξιολόγηση και τη σύγκριση του υλικού αυτού.
Ήταν γνωστό ότι ένας μεγάλος αριθμός νεολιθικών επιφανειακών ευρημάτων από τη Θεσσαλία, κυρίως ειδώλια (πάνω από 2.500 αντικείμενα μέχρι τότε) βρισκόταν σε σημαντικές ιδιωτικές συλλογές. Το 1987 ο Καθηγητής Κώστας Γαλλής, Έφορος τότε της XV Εφορείας Αρχαιοτήτων στη Λάρισα, μου ανέθεσε τη μελέτη αυτών των ειδωλίων με την προοπτική να τα δημοσιεύσουμε ως Corpus. Ο ίδιος, λόγω της καλής γνώσης του της τοπογραφίας της νεολιθικής Θεσσαλίας, ανέλαβε την έρευνα της ακριβούς προέλευσης των ειδωλίων, σε συνεργασία με τους συλλέκτες, και την ετοιμασία κατάλληλων χαρτών με τις διάφορες θέσεις εύρεσης του υλικού. Είχαμε και οι δύο επίγνωση της σημαντικής συμβολής ενός τέτοιου Corpus στην προβολή της νεολιθικής τέχνης και στη δουλειά που είχε γίνει μέχρι τότε στις συστηματικές ανασκαφές με στόχο την περαιτέρω έρευνα. Επίσης γνωρίζαμε τη σημασία που θα είχε ένα Corpus για τη διάσωση ενός αρχαιολογικού υλικού κατακερματισμένου σε συλλογές σε διάφορα μέρη.
Η Ακαδημία Αθηνών, επιδεικνύοντας μεγάλη ευαισθησία στην πρότασή μας, χρηματοδότησε τη δημοσίευση του Corpus. Οι συγκυρίες αυτές έκαναν δυνατή την εκπόνηση αυτού του τόμου, ο οποίος περιλαμβάνει 362 νεολιθικά ειδώλια από την ανατολική και τη δυτική Θεσσαλία, το λίκνο του νεολιθικού πολιτισμού στην Ελλάδα δεδομένης της γεωγραφικής του θέσης, του φυσικού περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων.
Η πλειοψηφία αυτών των ειδωλίων βρισκόταν προηγουμένως στις συλλογές των Δρος Ντίνου Χουλιάρα, του Κου Μανώλη Καραμανώλη, του Κου Κώστα Θεοδωρόπουλου και του Κου Τάκη Τλούπα. Από το 1992 μεταφέρθηκαν στην Αρχαιολογική Εφορεία Λάρισας και πρόβλέπεται να εκτεθούν μαζί με άλλες αρχαιότητες στο νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Λάρισας μόλις ολοκληρωθεί η ανέγερσή του.
Θα ήθελα να εκφράσω την ειλικρινή μου ευγνωμοσύνη στην Ακαδημία, όχι μόνο γιατί δημιούργησε τις κατάλληλες συνθήκες που διευκόλυναν την συγγραφή αυτού του Corpus αλλά επίσης για την φωτογραφική αποτύπωση και αρχειοθέτηση του υλικού και για την τελική του δημοσίευση.
Ιδιαίτερα ευχαριστώ τον Καθηγητή Σπυρίδωνα Ιακωβίδη για τη συμβουλή του να διευρύνω το αρχικό μου σχέδιο, καθώς και για την ανάγνωση του χειρογράφου και για τα χρησιμότατα σχόλιά του πάνω στο σύνολο του έργου μέχρι τη δημοσίευσή του. Η συνεχής ηθική και πρακτική του υποστήριξη καθ’όλη τη διάρκεια της έρευνάς μου στο Κέντρον Ερεύνης της Αρχαιότητος της Ακαδημίας Αθηνών και οι υποδείξεις του σε ποικίλα προβλήματα υπήρξε βοήθησε ιδιαίτερα.
Είμαι βαθειά ευγνώμων στον Έφορο Αρχαιοτήτων Καθηγητή Κώστα Γαλλή, ο οποίος με βοήθησε είτε φέρνοντάς με σε επαφή με τους συλλέκτες και αποφεύγοντας τις γραφειοκρατικές καθυστερήσεις του Υπουργείου Πολιτισμού, είτε κάνοντας χρήσιμες παρατηρήσεις σχετικά με την ποιότητα της έκδοσης.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλω στους συλλέκτες Δρα Ντ. Χουλιάρα, Κο Μ. Καραμανώλη, Κο Κ. Θεοδωρόπουλο και Κο Τ. Τλούπα για το ότι μου έδωσαν πρόσβαση στις συλλογές τους ώστε να τις δημοσιεύσω, καθώς και για το φιλικό περιβάλλον που δημιούργησαν για μένα κατά την παραμονή μου στη Λάρισα και για την αμέριστη βοήθειά τους στο να με διευκολύνουν να φωτογραφήσω, να κατηγοριοποιήσω και να μελετήσω το υλικό στα σπίτια τους, συχνά σε βάρος του ιδιωτικού τους χρόνου.
Ευχαριστώ όλα τα μέλη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας για την ενεργή συνεργασία τους σε έρευνά μου που διεξήχθη στους χώρους της.
Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω την Κα Α. Ντούμα για τη μεγάλη ικανότητά της στη διόρθωση του αγγλικού κειμένου μου.
